Nuri Bilge Ceylan, boğucu bir hikâyeyi anlattığı ‘Mayıs Sıkıntısı’ filminde mayıs ayını özellikle mi tercih etti bilmiyoruz, ama isabetli bir seçim yaptığı kesin.
Türkiye’nin hafızasına yerleşmiş pek çok toplumsal ve siyasi olay, tuhaf bir şekilde mayıs ayına tarihleniyor. Hepsini burada toplamak çok zor, ama işte bir kesit…
hazırlayan: Tarkan Kaynar – Özlem Soğukdere
Kanlı 1 Mayıs
1925’te çıkarılan Takrir-i Sükun Kanunu’yla 1 Mayıs yasaklandı. O tarihten sonraki ilk kitlesel kutlama 1976’da DİSK öncülüğünde Taksim Meydanı’nda yapıldı. Bir yıl sonra yine Taksim’de yapılan kutlamaya ise kan bulaştı. Çevre binalardan alandaki 500 bine yakın insana ateş açıldı, polis panzerleri topluluğun üzerine sürüldü. 37 kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kişi yaralandı. O gün foto-muhabir Coşkun Aral’ın objektifine yansıyanlar, simge görüntüler olarak tarihe geçti. Taksim’de 1 Mayıs’ın yeniden kitlesel kutlanabilmesi, 30 yıl sonra mümkün olabildi.SİLAHLI VE BOMBALI SALDIRILAR İzmir’in işgali 15 Mayıs 1919
Yunan orduları İzmir’i işgal etti. Gazeteci Hasan Tahsin işgalcilere ilk ateşi açtı ve öldürüldü.
Çorum olayları
27 Mayıs 1980’de, MHP Genel Başkan Yardımcısı Gün Sazak, Ankara’da öldürüldü. Birçok kentte olaylar çıktı. Çorum’daki sağ-sol kaynaklı olaylar ise Alevi mahallesine de sıçradı. Resmi kaynaklara göre, 57 sol görüşlü vatandaş öldü.
2006 Mayıs’ı, Ergenekon Davası’na zemin hazırlayan ve soru işaretleri doğuran saldırılarla geçti. Cumhuriyet Gazetesi’ne el bombalı saldırılar düzenlendi. 17 Mayıs günü ise Danıştay saldırısı gerçekleşti. Alparslan Arslan’ın silahından çıkan kurşunla, Danıştay 2’nci Dairesi Üyesi Mustafa Yücel Özbilgin hayatını kaybetti, dört yargıç ise yaralandı.
22 Mayıs 2007’de Ankara, Ulus’taki Anafartalar Çarşısı önünde PKK’nın düzenlediği intihar saldırısında biri Pakistanlı, dokuz kişi öldü; 80’e yakın kişi yaralandı.
4 Mayıs 2009’da Mardin, Mazıdağı’na bağlı Bilge Köyü’nde 7’si çocuk 44 kişi öldürüldü. Sanıklar, “Namus cinayeti” dedi.
Mavi Marmara saldırısı 31 Mayıs 2010
İnsan Hak ve Hürriyetleri İnsani Yardım Vakfı’nın, İsrail’in Gazze ablukasına karşı Türkiye’den Gazze’ye insani yardım malzemesi taşıyan ‘Mavi Marmara’ gemisi, uluslararası sularda İsrail donanmasının saldırısına uğradı. Türkiye ile İsrail arasında deprem etkisi yaratan olayda; dokuz Türk vatandaşı hayatını kaybetti, çok sayıda kişi yaralandı.
11 Mayıs 2013’te Hatay’ın Reyhanlı ilçesinde düzenlenen bombalı saldırılarda 5’i çocuk 52 kişi öldü, çok sayıda kişi yaralandı. Eylemi, THKP-C Acilciler lideri Mihraç Ural’ın, Suriye’nin istihbarat örgütü ile planladığı iddia edildi.
14 Mayıs 1950’de yapılan seçimlerden, ‘Yeter Söz Milletin’ sloganını kullanan Demokrat Parti zaferle çıktı; Adnan Menderes Başbakan, Celal Bayar Cumhurbaşkanı oldu.
İnönü gitti, Ecevit geldi Mayıs 1972
8 Mayıs’taki CHP olağanüstü kurultayında Bülent Ecevit’in kazanması üzerine, İsmet İnönü 33 yıl 4 ay 11 gün sonra CHP genel başkanlığından istifa etti. 14 Mayıs’ta Ecevit, CHP genel başkanlığına seçildi.
Fazilet Partisi’nden milletvekili seçilen Merve Kavakçı, 2 Mayıs 1999’da TBMM’deki yemin törenine başörtüsüyle katıldı. Meclis, protestolarla inledi.
