Bebeğiniz yeni doğdu ve onu nasıl besleyeceğiniz hakkında hiçbir fikriniz yok. Öyleyse yazımızı okumaya devam edin…
Bebeğimi biberonla besliyorum. Hangi mama en iyisidir?
Mama seçimi konusunda kafa karışıklığı yaşamanız çok olağan. Bebeğiniz için en iyi beslenme yöntemini seçmek oldukça ağır bir karar ve ortada çok sayıda seçenek mevcut. Mama seçimi yaparken şekli (hazır mama, konsantre mama veya toz mama), kullandığı protein tipi (inek sütü bazlı mamalar en popüler olanları fakat başka seçenekler de mevcut) ve içerdiği diğer bileşenleri (DHA ve demir gibi) göz önünde bulundurmanız gerekecek.
İşte bu konuyla ilgili bilmeniz gerekenler:
Mama Şekilleri
Mamalar 3 temel şekilde gelir: Hazır mamalar, konsantre mamalar ve toz mamalar.
Not: Ayrıca konserve ve şişelerde yer alan kimyasal bisfenol hakkında endişeleri de göz önünde bulundurmak isteyebilirsiniz. Toz mama, daha güvenilir bir seçenek olarak düşünülüyor; çünkü daha az bisfenol içeriyor. Bisfenol konusunda birçok internet sitesinde bilgi bulabilirsiniz
Kullanıma Hazır Mama şüphesiz ki en rahatı ve karıştırma veya ölçüm gerektirmiyor, yalnızca aç ve kullan. Hijyeniktir ve özellikle güvenilir bir su kaynağına ulaşamayacağınız durumlarda yardımcıdır. Bebeğiniz düşük bir doğum kilosu ile doğduysa, iyi bir seçenektir ve steril olduğu için bağışıklık sistemine de zarar vermez. Fakat her günlük kullanım için kullanıma hazır mamanın rahatlığı oranında maliyeti de göze çarpıyor. Kullanıma hazır mama, toz mamaya oranla yüzde 25 kadar daha fazla maliyetli. Ayrıca kapları dolabınızda daha fazla depolama alanı tutar ve çöpte de öyle… Tabii konserve veya şişeleri geri dönüşüme tabi tutamıyorsanız. Bir kez açıldı mı, kullanıma hazır mamanın daha kısa bir kullanım ömrü vardır. 48 saat içerisinde kullanılmalıdır. Ayrıca, toz mamaya göre daha koyu bir renge sahiptir, birçok anne bu rengin lekeli giysilere benzediğinden şikayet ediyor.
Sıvı konsantre mamalar, su ve mamayı eşit miktarlarda karıştırmanızı gerektiriyor. Bu sebeple kabın üzerinde yer alan talimatları dikkatlice okumanız gerekiyor. Kullanıma hazır mamayla karşılaştırıldığında, konsantre mama daha ucuz ve daha az depolama alanı kaplıyor. Toz mamayla karşılaştırıldığında, hazırlaması daha kolay, fakat daha pahalı.
Toz mamalar, en ekonomik ve en çevre dostu seçim. Taşıma, depolama ve çöp kovanızda esnasında mümkün olan en az alanı kaplar. Toz mamalar, diğer mama türlerine göre hazırlaması en uzun süren mama ve talimatlarının sıkı sıkıya takip edilmesi gerekiyor; fakat kap açıldıktan sonra 1 aylık raf ömrü mevcut. Ayrıca, doğru miktarda karışımı ne zaman ihtiyacınız olursa olsun hazırlayabilirsiniz — istediğiniz kadar az miktarda — bu da özellikle bebeği için yalnızca ara sıra tamamlayıcı bir şişeye ihtiyaç duyan emziren anneler için oldukça yararlıdır.
Mama Tipleri
Her bebeğin ihtiyaçlarına uyacak bir mama mevcuttur.
İnek Süt Bazlı Mama: Bugün piyasada olan birçok mamanın içeriğinde inek sütü yer alıyor. Sütteki protein hazmını kolaylaştırmak amacıyla, önemli ölçüde değişime uğramıştır, çünkü bebeğiniz ilk doğum gününe dek olağan inek sütünü hazmetmek üzere hazır olmayacaktır.
Soya Bazlı Mama: Vejetaryen iseniz veya eğer bebeğiniz inek sütü proteini hazmetme konusunda problem yaşıyorsa, doktor soya bazlı bir mama önerebilir. Bunlar, inek sütünde yer alan proteine benzer bir bitki proteininden yapılır ki bebekler taralından kolay hazmedilmek üzere değiştirilmiştir. Ayrıca şayet bebeğinizde kolik problemi varsa, soya bazlı mamaya bir şans vermek konusunda doktorunuzla görüşebilirsiniz. Kanıtlar kesin değil, fakat bazı araştırmalar denemeye değdiğini belirtiyor.
Laktozsuz Mama: Eğer bebeğiniz laktoza duyarlı ise veya sütte doğal olarak bulunan şeker laktozu hazmedemiyorsa, doktoru muhtemelen laktoz yerine farklı bir şeker türünün kullanıldığı (örneğin mısır şurubu) laktozsuz mamayı tavsiye edecektir.
Geniş Ölçüce Hidrolize Mamalar:
Bu mamalarda protein, bebeğinizin daha geniş protein moleküllerinden daha kolay hazmedeceği, daha küçük parçalara ayrılmıştır. Bebeğinizde alerji veya besinleri emme konusunda problem yaşama durumu varsa, hidrolize mamaya ihtiyacı olabilir. Doktorunuz ayrıca bebeğinizin kolik sorunu varsa, hidrolize mama denemenizi tavsiye edebilir.
Prematüre ve düşük doğum kilolu bebekler için mamalar: Bu mamalar genellikle daha fazla kalori ve protein içerir. Ayrıca daha kolay emilen ve orta zincir trigliserit adı verilen bir yağ türü de içeriğinde yer alır.
Anne Sütü Takviyesi: Bu ürün özel ihtiyaçları olan emzirilen bebeklerin beslenmesini zenginleştirmek için kullanılır. Bazıları anne sütüyle karıştırılmak üzere tasarlanmıştır ve bazıları ise, anne sütüne alternatif olarak kullanılabilir.
Mctabolik Mamalar: Eğer bebeğinizde özel bir beslenme gerektiren bir hastalık mevcutsa, bu özel olarak geliştirilmiş mamalardan birine ihtiyaç duyuyor olabilir.
Mamanın içerisinde ne vardır? Mamalar neye göre değişir?
Mamada 6 temel bileşen mevcuttur: Karbonhidrat, yağ, protein, vitamin, mineral, ve diğer bileşenler. Bir mama markasını diğerinden ayıran özellik, kullandığı spesifik karbonhidrat veya proteindir, ayrıca her türlü ilave bileşen de önemlidir, örneğin, kazein ve kesik süt suyu farklı inek sütü bazlı mama markaları arasında çok sayıda oranlamada bulunan inek sütü proteinlerinin iki türüdür.
Bileşenler etiketinde listelenen tüm kalemler karşısında kafanızın karışması çok doğal. Aşağıda bileşenler labirentinde size rehberlik etmek ve anne sütünde yer alanlarla karşılaştırabilmeniz için hazırladığımız listemize bir göz atın.
Karbonhidrat: Laktoz, anne sütünde bulunan başlıca karbonhidrattır ve inek sütü bazlı mamalarda da başlıca karbonhidrat kaynağıdır. Mısır maltodekstrini ise, zaman zaman ikinci bir karbonhidrat kaynağı olarak kullanılır. Laktozsuz, soya ve özel mamalar şu karbonhidratlardan bir veya daha fazla içerir: Sakaroz, mısır maltodekstrini, geliştirilmiş mısır nişastası veya mısır şurubu katiları.
Protein: Anne sütü yaklaşık yüzde 60 oranında kesik süt suyu ve yüzde 40 oranında kazein içerir. Birçok mamanın içerisinde aynı protein içeriği bulunur. Diğerleri yüzde 100 oranında kesik süt suyu içerir. Bazı çalışmalar, kesik süt suyu proteininin kazeinden daha hızlı hazmedildiğine işaret ediyor ki bu duamı, gastroözofageal reflü hastalığı (yani mideden yemek borusuna mide şutunun kaçması) olan bebekler için oldukça faydalı olabilir.
Soya mamaları, sosa protein izolatı içerir. Bazı markalar daha kolay hazmı teşvik etmek amacıyla, kısmen hidrolize soya protein kullanır.
Zaman zaman mamada bulunan protein kısmen hidrolize veya parçalanmış durumdadır. Kısmen hidrolize edilmiş mamalar, hipoalerjik değildir. Bebeğinizin proteine alerjisi varsa veya olabileceğinden şüpheleniyorsanız, kullanmamanız gerekir. Bununla birlikte kısmen hidrolize kesik süt suyu mamaları için bir araştırma, standart İnek sütü maması ile karşılaştırıldığında atopik dermatiti azalttığından dem vurmaktadır.
Geniş kapsamlı hidrolize mamalar, geniş kapsamlı şekilde proteinin temel yapıları olan ilave amino asitli parçalanmış kazein içerir. Bu mamalar, hipoalerjik olarak kabul edilir ve proteine alerjisi olan bebekler için kullanılır.
Yağ: Anne sütü tekli doymamış, çoklu doymamış ve doymuş yağ karışımı içerir. Mamalar anne sütünün yağ yapısını yakalamak için farklı yağlar kullanır. Soya yağı, Hindistan cevizi yağı, mısır yağı, palm (hurma) yağı veya palm olein yağı ve yüksek oleik ayçiçeği yağı içerir. Her ne kadar palm ve palm-olein yağları yaygın şekilde kullanılsa da, araştırmalar bu yağların mamadan yağ ve kalsiyum emilimini azaltacağını göstermiştir. Bir diğer deyişle, bebeğiniz bu yağları içermeyen bir mamadan emebileceği kadar yağ ve kalsiyumu enlemeyebilir.
Orta zincir trigliseritler, hazım konusunda daha az gayret gerektirir ve daha kolay emilir. Prematüre bebekler ve besinlerin hazmı veya emilimi konusunda problem yaşayan bebekler için özel mamalarda kullanılır.
Bu konuda önemli bir kuruluş, mamaya ilave edilecek iki uzun zincirli yağ asidini onaylamıştır: DHA (dokosahcksacnoik asit) ve ARA (araşidonik asitler). Annenin diyeti yeterli olduğunda, bu maddelerin her ikisi de anne sütünde yer alır ve her ikiside beyin ve görme gelişimi için çok önemlidir. Bebekler DHA ve ARA’yı 3’üncü 3 aylık dönem boyunca anneden alır; fakat transfer, bebek prematüre doğduğunda kesilmiş olur. Tüm bebekler ilk yılları boyunca her iki maddeye de ihtiyaç duyar.
Nisan 2005’te yayımlanan iki çalışma, mamaya DHA ve ARA ilavesini desteklemiştir, ilki DHA ve ARA ilaveli mamalarla beslenen ve normal periyodunda doğan bebeklerin bu ilaveleri almayan bebeklere oranla daha iyi görme duyarlılığına sahip olduğunu gösterdi. Bir başka çalışma ise, DHA ve ARA’nın zamanından önce doğan bebeklerde bilişsel ve fiziksel gelişimi desteklediğini beyan ediyor.
Bu maddelerin güvenilirliğini teyit eden uzun dönemli çalışmalar mevcut değil, bununla beraber bu katkı maddelerinin bebekler için zararlı olduğunu gösteren herhangi bir kanıt da mevcut değil. DHA ve ARA içeren mamalar, standart mamalara oranla yüzde 15 civarında daha pahalı.
Vitaminler ve mineraller: İçerik etiketinde yer alan çoğu kelime, vitamin ve mineralleri açıklar. Bu kelimeler anlaşılması zor olabilir — ferröz sülfat demirdir, örneğin, sodyum askorbat, C vitaminidir ve kalsiyum pantotenik ise, B vitaminidir.
Özellikle anne sütü almamış tüm sağlıklı bebekler, ilk doğum günlerine dek demir takviyeli mama verilir. Bebeklerin, demir eksikliği anemisinden korunmak üzere asgari olarak tavsiye edilen miktarda, yani litre başına 4 mg demir alması önemlidir.
Anemi, tüm vücut hücrelerinin düzgün çalışmasını sağlamak üzere kanın oksijen devir daimi konusundaki kabiliyetini olumsuz yönde etkiler. Çalışmalar, yaşamın ilk senesinde yeterli miktarda demir takviyesinin daha sonra okul başarısında olumlu yönde etkili olduğunu göstermiştir. Bir bebeğin demir depoları, son 3 ayda oluşur, yani prematüre bebeklerin de yeterli miktarda demir alması, özellikle çok önemlidir.
Birçok mama en az litrede 4 mg demir içerir, bununla birlikte “düşük demir içeren” mamalar da, hala raflarda yer alıyor. Bunlar demirin kabızlığa sebep olduğuna dair yanlış bir kanıya cevap olarak yıllar önce geliştirilmişti. Dünyanın önde gelen kuruluşları, bu düşük demir içeren mamaların artık üretilmemesini veya etiketlerinde besinsel olarak yetersiz olduğuna dair bir ibare yer almasını istiyor.
Kendi mama formülümü uygulayabilir miyim?
Hayır. Bebeğiniz için gereken tüm bileşenleri, doğru miktarlarda dahil etmeniz mümkün olmayacaktır. Ev yapımı mamalar, kilo almayı engelleyebilir, yetersiz beslenmeye ve hatta ölüme sebep olabilir.
Bebeğimin mamasına tahıl veya süt ekleyebilir miyim?
Doktorunuz tavsiye etmedikten sonra bebeğinizin mamasına vitamin, tahıl, yağ asitleri, zeytin yağı, standart inek sütü veya diğer bileşenleri kesinlikle eklememelisiniz. Mamalar, bir düzine besini doğru ve kesin miktarlarda içeren ve özenle geliştirilen bir maddedir. Mamaya herhangi bir şey eklemek, bebeğinizin sağlığını riske atabilir.
Örneğin, zeytin yağı kalıcı akciğer hasarına ve hatta ölüme sebep olabilir; çünkü tükürme esnasında yağın soluk borusundan akciğerlere solunumu tehlikesi mevcut. İnek sütünün bebekler tarafından hazmı zor olduğundan, asla inek sütünü mama ile karıştırmayın veya bebeğiniz bir yaşına gelmeden ona doğrudan vermeyin. Ve anne sütünü mamaya eklemek, eğer bebeğiniz tam bir şişeyi biti rem iyorsa, anne sütünün boşa harcanmasından başka bir şey değildir.
Peki ya hala emin değilsem?
Bebeğinizi mama ile beslemeye karar verdiyseniz ve mevcut çok sayıda seçenek sebebiyle kafanız karıştıysa, mamayı değiştirmeyi düşünüyorsanız, bebeğinizin doktoruyla görüşmelisiniz. Doktorunuz bebeğinizin sağlığı, yaşı ve besinsel ihtiyaçlarını göz önünde bulunduracak ve uygun tavsiyeyi verecektir. Ayrıca bebeğinizin reaksiyonlarını da takip edebilir ve semptomları araştırabilir. Bir alerji veya hassasiyeti, kendi başınıza teşhis etmeye çalışmayın. Çok ciddi bir durumu gözden kaçırabilir veya bebeğinizin yeterli besini almasına engel olabilirsiniz.
