Milliyet gazetesinde Abbas Güçlü’nün “Kim daha diktatör? Rektörler mi, Castro mu?” başlıklı yazısı ve geçen hafta yayımlanan Genç Bakış programının ardından Küba Büyükelçisi Ernesto Gomez Abascal ile Küba eğitim sistemi hakkında konuştuk.
soL: Sayın Büyükelçi, Milliyet gazetesinde Abbas Güçlü tarafından yazılan bu yazıyı nasıl değerlendiriyorsunuz? ODTÜ Rektörü’nün Genç Bakış programında Küba’daki üniversiteler hakkında söylediklerini ( Küba üniversitelerinde barınma, ulaşım ve hijyen sorunları yaşandığını) nasıl yorumluyorsunuz? Bu yazı ve programda konuşulanlardan yola çıkarak Küba eğitim sistemi hakkında söylemek istedikleriniz nelerdir?
Ernesto Gomez Abascal: Bu tür kişiler sadece yazı yazmıyorlar, yazı yayımlıyorlar. Fidel Castro’nun diktatör olduğu söylemi ideolojik bir sorundur. Bu tür kişiler Küba hakkında herşeye karşı, sistem, eğitim ve sağlık sistemine karşı yazabilirler… Bu tür kişiler Küba’nın gerçeklerini dikkate almıyorlar. Gerçekte Küba’da eğitim sistemi uluslararası alanda tanınmakta ve bilinmektedir. Küba’da eğitim sistemi Üçüncü Dünya ülkeleriyle karşılaştırıldığında çok daha ileridedir. Diğer yandan Küba, Birinci Dünya olarak adlandırılan zengin ülkelerin birçoğundan bile daha iyi koşullara sahiptir. Bu, Fidel Castro veya bir başka otorite tarafından değil, uluslararası otoriteler tarafından verilere dayandırılarak kabul edilmektedir. Küba’da eğitim diğer ülkeler ile karşılaştırıldığında çok daha ileridedir.
soL: Bu tür kişilerin gerçekleri yansıtmadığından bahsettiniz, gerçekleri dikkate almadıklarına değindiniz. Bu tür kişilerin ABD etkisi altında kaldığını söyleyebilir miyiz?
Ernesto Gomez Abascal: Küba sistemini dikkate almayan, görmezden gelen ve de eleştirenleri genellikle 2 ayrı grupta ele alabiliriz. Bu kişiler Küba ile ilgili herhangi birşeyi; eğitimi, sağlığı eleştirmektedir. İlk grup, ideolojik konumlarından dolayı sosyalizmi benimsememelerinden dolayı Küba’ya yönelik eleştiri getirenlerdir. Sosyalizmle ilgili herhangi birşeyi tanımak istemezler. Sosyalizmin sonuçlarını görmezden gelirler.
Bir diğer grup, ikinci grup ise daha çok para için yazanlardır. Bunlar ABD yönetiminin bütçesi tarafından finanse edilen kişilerdir. Her yıl ABD bütçesinden Küba’ya yönelik karşı propaganda için 8.6 milyon dolarlık bir kaynak aktarılıyor. Gazeteciler, yazarlar, kuruluşlar var bu şekilde desteklenen. Miami’de ortaya çıkan bir skandal da bununla ilgili idi. Miami basınından birçok kişiye ABD bütçesinden kaynak aktarıldığı ortaya çıktı, bu soL’da da yayımlandı.
soL: Küba eğitim sistemi hakkında vurgulamak istedikleriniz. Küba’da eğitimi genel olarak nasıl değerlendiriyorsunuz?
Ernesto Gomez Abascal: Öncelikle Küba’da eğitim için herkese olanak sağlanmaktadır. Tüm gençlerin üniversiteye girme şansı vardır. Bu kişilerin parasına, cüzdanına bağlı olarak belirlenmemektedir. Kişilerin zihinsel kapasitesine bağlı olarak şekillenmektedir. Fakat biz zengin bir ülke değiliz. Ekonomi düzeyi ve eğitim düzeyi bu bakımdan karşılaştırıldığında farklı sonuçlar ortaya çıkabilir. Örneğin ABD’deki labortuvarların koşullarına benzer koşullar Küba’da olmayabilir. Fakat Küba’da da çok iyi laboratuvalar var. Bilimsel eğtimin kalitesi, bilimsel gelişme eğitim sonuçları olarak ortaya çıkan sonuçlar bunu göstermektedir. Özellikle biyoteknoloji alanında gelişmeler dikkat çekici; aşı alanında, yeni ilaçlar, buluşlar söz konusu. Önemli laboratuvalar var. Bazı gazeteciler bunların sosyalizmin sonuçları olduğunu, Küba’da sosyalizmin önemli sonuçlar elde ettiğini görmek istememektedirler. İdeolojik sorunlar, pozisyonları bunu görmeyi engelliyor.
Aynı zamanda doktorların kalitesi oldukça yüksek. Bu da, uluslararası alanda bilinen bir gerçek.
soL: ABD ile Küba’daki laboratuvarların koşulları karşılaştırıldığında, bilimsel üretimin kalitesiyle bilimsel ilerlemenin düzeyi karşılaştırıldığında ortaya ilginç sonuçlar çıkıyor.
Ernesto Gomez Abascal: Koşullar sonuçlar tarafından belirleniyor. Küba’da eğitimin elde ettiği sonuçlar, bazı bilimsel alanlarda elde edilen sonuçlar bunu ortaya koyuyor. Biyoteknoloji alanı, aşı ve yeni ilaçların üretimi örneğin.
Örneğin her geçen gün bebek ölüm oranında azalma var. Bu başlıklarda Küba gelişmiş ülkelere benzer düzeylere ulaşmış durumda. Bu uluslararası platformlar tarafından da biliniyor.
soL: Diğer yandan ABD ablukası eğitimde, bilimsel ilerlemede önemli bir engel teşkil ediyor…
Ernesto Gomez Abascal: Abluka 45 yıldan fazladır Küba’yı etkiliyor. ABD ablukası Küba’nın bazı teknik malzemeleri almasını engelliyor. Küba bazılarını kendi kendine üretmeyi başardı ancak bu koşullar bilimsel ilerlemeyi olumsuz etkileyebiliyor.
soL: Türkiye’den bakıldığında sosyalist Küba’da eğitimin sorunlarının nasıl çözüldüğü merak ediliyor. Bunu açabilir misiniz, eğitim alanında sorunlar nasıl çözülüyor?
Ernesto Gomez Abascal: Eğitimin alanındaki sorunlar devrimle birlikte çözüldü ancak bir sorunu çözdüğünüzde bir başka sorunu çözmeniz gerekebilir.
Örneğin şu anda eğitimin kalitesini artırmaya yönelik girişimlerimiz var. Eğitimin kitleselleşmesi önemli. Sınıfların 20 kişiden fazla olmamasını amaçlıyoruz. Daha kaliteli okul materyalleri kullanmayı hedefliyoruz. Abluka koşulları altında var olan kısıtlara rağmen eğitimin kalitesi önemli. Eğitim Küba’da bir önceliktir. Küba’da eğitim iyi ve kaliteli fakat bu her geçen gün ilerletilebilir.
soL: Son olarak soL okuları için Küba’da eğitim sistemine dair genel veriler sunabilir misiniz?
Ernesto Gomez Abascal: Şu anda Küba’da 11. 2 milyon civarında bir nüfus var. 2 milyon 718 bin kişinin eğitim kurumlarıyla ilişkisi var. Üniversite düzeyine gelen kişi sayısı ise 890 bin.
Her 13 kişiden bir üniversite eğitimi almış durumda.
En düşük eğitim düzeyi 10. seviye olarak belirlenmiş.
Ülke genelinde 10 tane genel üniversite var:
14 tıp fakültesi,
14 pedagoji üniversitesi,
1 enformatik üniversitesi,
1 spor üniversitesi ,
3 güzel sanatlar üniversitesi var Küba’da.
5 ulusal kanaldan 2 tanesi eğitim amaçlı.
Eğitim ve kültür alanındaki dönüşüm, Küba devriminin ilk ve en önemli adımlarıdır. Devrimin ayakta kalabilmesi için en önemli şey, eğitime öncelik verilmesidir. Küba’da her üniversitede güzel sanatlar fakültesi bulunuyor, Küba’da yaygın bir sanat eğitimi var. Son dönemde bilgisayar mühendisliği dalında büyük bir atılım yapıldı. Havana’da on bin bilgisayar öğrencisi var. Yolu olmayan dağlarda üç öğrencili okullar var, elektriğini güneş enerjisi panelleriyle sağlıyoruz, videoları, televizyonları ve bilgisayarları bulunuyor.
Devrimden sonra Küba’daki altı bin doktorun üç bini yurt dışına kaçtı. Tıp eğitimi, devrimin en önemli davalarından biri haline geldi. Bugün Küba’nın yetiştirdiği 28 bin doktor, dünyanın en uzak ve yoksul bölgelerinde görev yapıyorlar.
Eğitimde işçi ve köylülere büyük önem verildi, fabrikalar ve tarlalar dersliklere çevrildi. Küba’da her isteyen, televizyondan eğitimini tamamlayarak bitirme sınavlarına girebilir, bu yolla yüksek öğrenim bile görebilir.
Küba’da okullaşma oranı yüzde yüzdür. Öğrencilerin yüzde 99’u dokuz yıllık zorunlu eğitimi tamamlamaktadır.
soL: Teşekkür ederiz…
Ernesto Gomez Abascal: Teşekkürler.
