Çoğunuz gençlik yıllarında bitmek bilmeyen enerjinizle spor yapmışsınızdır. Tabii arada sırada önemsiz sakatlanmalarınız olmuştur. En azından kolayca iyileşmiş ve sonrasında da önemsiz olduğunu düşünmüşsünüzdür. Ancak son araştırmalara göre bu yaşlarda geçirilen sakatlıklar, 40-50’li yaşlarda size problem çıkarabiliyor. Araştırmanın sonucu şöyle: Orta yaşlarda artrite yakalanma riski eğer genç yaşlarda bir sakatlanma geçirdiyseniz, geçirmemiş olanlara göre tam 3 kat daha fazla.
Araştırmacılar şimdi sakatlanan dizlerin daha fazla kötüye gitmemesi için yollar arıyorlar. Bu konuda en sık altı çizilen, sporun bırakılmaması. Ancak bazı tedbirlerin baştan alınması ilerisi için çok önemli. Örneğin sakatlanmaya rağmen spora devam edilmesi sonucu kötüleştiriyor. Eğer vücudunuzda bir bölgede ağrınız varsa orada bir problem vardır ve bu problemin ortadan kaldırılması gerekir.
Bugün ABD’de osteoartrit hastası 21 milyon kişi var. Osteoartritte, normalde kaygan olan eklemi saran kıkırdak dokusu, pürüzlü ve çatlak bir hal alıyor. Bu durumda hasta hem ağrı hem de hareket güçlüğü çeker. Aslında tüm eklemlerde görülebilir ancak diz daha kolay incindiği için en sık diz ekleminde görülür.
Orta ve ileri yaşlarda yaşanan sakatlıkların artrit riskini artırdığı biliniyordu. Buradan yola çıkan Johns Hopkins Üniversitesi romatolojistlerinden Allan Gelber, daha erken yaşlardaki sakatlanmaların da benzer bir etkisi olup olmayacağını araştırmak üzere bir çalışma başlattı. Bunun için Gelber, J. Hopkins Üniversitesi’nden 40 yıl önce mezun olmuş 1337 kişiyi kendi araştırmasında kullandı. Elde ettiği sonuca göre, 22 yaşından önce dizinden sakatlanmış olanlarda 50 yaş civarında artrite yakalanma riski diğerlerine göre 3 kat daha fazlaydı. Gelber, daha ileri yaşlardaki sakatlanmaları kattığında risk 5 katına kadar çıkıyordu. Sakatlanmaya genellikle futbol, basketbol ve kayak sebep olurken, trafik kazaları ve düşmeler de daha az olmakla beraber artrit riskini arttırıyor. Sakatlanmalar genellikle bağ, kıkırdak yırtılması veya kemik kırılması şeklinde oluyor. Bu tip sakatlanmalar tam olarak iyileşmezse yıllar sonra tekrar problem çıkarabiliyor.
Gelber’e göre sonuç olarak diz sakatlanmalarından korunmak için bazı önlemler almak gerekiyor. Örneğin kullanılması kolay dizlikler kullanmak, daha uygun bir arazide spor yapmak gibi… Uzmanların hasara uğramış dizler için de bazı önerileri var:
Eğer dizinizdeki sakatlanma ağrı yapıyor ve şişlik 24 saat içinde geçmiyorsa hemen doktorunuza başvurun.
Kilo verin. Fazla kilolar ekleminize de basınç yapacağından artrit riskini arttırır.
Yüzme gibi ekleminizi fazla yormayacak sporları, jogging yerine hızlı bir şekilde yürümeyi tercih edin.
Eğer yaptığınız sporu bırakmak gibi bir niyetiniz yoksa diziniz iyileştikten sonra bile iyi destek sağlayan dizlikler kullanın. Ağrınız varken kesinlikle oynamayın.
