Bebekler gelişimlerinin altıncı ayından itibaren etraftan duydukları sesleri, yüz ifadelerini taklit etmeye başladığını belirten Psikolog Esra Bayraktar, “Bu süreç kişilik gelişimi için çok önemlidir” dedi.
Bebeğiniz dünyaya geldiği ilk günden itibaren hayatınız değişmeye başlamıştır. Artık gözleriniz onun üzerindedir ve tüm hareketlerini takip altına alırsınız. Ne zaman acıktı, ne zaman altını kirletti, ne zaman uykusu geldi, gazı olduğu için mi ağladı. Kısaca bebeğinizin ihtiyaçlarını ağlama sesinden ve yüzündeki ifadelerden anlamaya çalışacağınız için tüm mimiklerini ezberlersiniz. Bu süreçte sizin nasıl gözünüz bebeğinizin üstünde ise ve onun dilini anlamaya çalışıyorsanız bebeğinizin de gözü siz-lerin üzerindedir. 0 dünyayı keşfe gelmiş küçük kâşiftir ve bütün dünyayı en çok da insan yüzünü merak ederek inceler.
6. AYDAN İTİBAREN TAKLİTE BAŞLAR
Bebekler gelişimlerinin altıncı ayından itibaren etraftan duydukları sesleri, yüz ifadelerini taklit etmeye başlarlar. Heceleme, kendi çıkardığı ya da etraftan duyduğu sesleri yineleme becerileri kazanmaya başlamıştır. Artık bebek hangi sesin hangi yüzden geldiğini ayırt edebilir. Bu süreç kişilik gelişimi için çok önemlidir. Çünkü bebek annesinden ya da babasından nasıl sesler geldiğini artık ayırt ediyordur ve onların seslerinin benzerlerini kendi şimdi taklit etmeye başlayacak ve ilerleyen yaşlarda benzer konuşma stilleri geliştirecektir. İlk gün itibaren her bebek etkin, algılayan, öğrenen bir bireydir.
İlk bebeklik dönemine algı yeteneğine ve işleyişine ait birçok yazılar yazılmıştır ancak yapılan bu çalışmalarda görsel ve işitsel algının en fazla kullanıldığını göstermiştir. Ayrıca Bebek altıncı ayından itibaren neredeyse bir yetişken kadar iyi görme yetisine de sahiptir. Bu da görsel uyaranları daha iyi algılayabilmesine olanak tanır. Böylece bebeğin etrafındaki insan davranışlarını, mimiklerini, birbirlerine olan tepkilerini algılamasını, ayırt etmesini, uygulamasını ve öğrenmesini sağlar. Fakat bu öğrenme tıpatıp aynısını kopya etmek şeklinde değildir. Bebek bu izlediklerine zamanla farklı yerlerden öğrendiklerini de katacaktır. Bebeğin başta sadece kopyalamak gibi görünen bu davranışlarını daha sonra kendi davranış repertuarına kattığı görülmektedir.
ETRAFINDAKİLERİ MODEL ALIR
Psikolog Andrevv Meltzoff, 1977 yılında yeni doğmuş bebeklerin taklit yeteneklerini araştırmış ve şu sonuçlara ulaşmıştır:
Burada yeni doğmuş bebeklerin gördükleri görsel uyaranı başarılı bir şekilde taklit ettikleri izlenmiştir. Ancak bebeklerde bireysel farklılıkların olabileceği bulunmuştur. Bebeğin taklit yoluyla yaptıkları etrafını model aldığını göstermektedir. Bu model almayı başarılı bir şekilde gerçekleştirdiğini hisseden bebeklerde olumlu benlik geliştirmesine yardımcı olabileceği düşünülmektedir.
Bebekler taklit ederek dil ve sosyal beceriler gibi birçok yeni beceri öğrenirler Bir çocuğun taklit edebilmesi için yeni bilgiyi gözlemlemesi, işlemlemesi ve taklit ederek pratik yapması gerekmektedir. Çocuk, izleme yoluyla öğrenir. Bebek henüz düşünmeye yetenekli değildir yani bilgiyi zihinsel olarak işleyemez, sorunları çözemez, nerede nasıl davranmasını bilemez. Bu yetileri etraftan görerek ve duyarak öğrenir.
SESLERİ TAKLİT EDEREK KONUŞMAYI ÖĞRENİRLER
Öğrendiklerini taklit ederek davranışları haline getirir. Bebeklerin konuşmaya başlaması da tamamen taklide dayalıdır. Çünkü her çocukta doğuştan konuşma yetisi varken bunu gerçeğe dönüştürmek ancak bebeğin etraftan sesleri duyarak taklit etmesine bağlıdır. Çünkü sağır bebekler duyamadıkları için taklit edemezler, ya da her bebek, kendi dilinin seslerini duyduğu için o sesleri taklit ederek konuşmayı öğrenir. Bebeklerde taklit evrenseldir yani her bebekte görülmektedir ve taklit bebeklik döneminde en hızlı öğrenme yoludur. Bu yüzden taklit bebeğin gelişiminde çok kıymetlidir. Bebekler gördüklerini taklit ederek öğrenecekleri için eğer gördükleri uygun olmayan davranış, mimik ya da konuşma stilleri ise bu bebeklerin yetişkin olduklarında uygun olmayan davranışları geliştirme ya da devam ettirme ihtimalleri vardır.
BEBEĞİNİZİN TAKLİT ETME YETİSİ
Bebeğiniz doğduğu andan itibaren sizleri gözlemlemeye başlar. İlerde ondan nasıl davranışlar bekliyorsanız o davranışlarda bulunarak örnek olun.
Bebeğinizin olumlu taklit davranışını mutlaka pekiştirin, ödüllendirir. Bebeğiniz çok küçük olduğu için bu ödüllendirme daha çok duygusal yakınlık şeklinde olabilir.
Bebeğiniz uygun olmayan bir davranışı taklit ettiğinde tepki vermek, azarlamak yerine ona model olabilecek alternatif davranışlar üreterek dikkatini başka yöne çekin. Tepki gösterdiğiniz her davranış pekişecektir. Bu yüzden sert bile oisa olumsuz tepki göstermeyin. Çünkü bebek için o davranışın pekişmesine neden olabilir.
Taklidin sınırını belirlemeniz gerekebilir. Çünkü bebeğinizin tüm taklit davranışlarını pekiştirerek onun yaratıcı davranmasını engelleyebilirsiniz.
