Bebekler anne karnındaki 9 aylık süreçlerinde birçok pozisyonda durabiliyorlar. Doğum öncesinde bazıları bebek açısından riskli olabiliyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Ayşe Duman, doğum öncesi duruş şekillerini ve hangi duruşun hangi doğuma uygun olduğunu sizler için anlattı.
Minicik bir yürekle başlar her şey. Yavaş yavaş elleri, ayaklan ve sonunda tüm vücudu oluşur. 40 haftalık hır mucizevi süreçte, anne karnındaki gelişimlerini tamamlayıp dünyaya gözlerini açmayı bekleyen bebekler anne karnında bir çok şekilde durabilirler. Bu duruş şekilleri, 9 aylık sürecin bitmesine yakın dönemde doğumun sağlıklı geçmesi bakımından önem kazanır,
Fetal duruş
Bebeğin rahim içindeki pozisyonuna fetal duruş denir. Bu duruş pozisyonunda fetusun rahim ağzına en yakın olan kısmı önde gelen kısım olarak adlandırılır. Doğuma yakın fetal duruş yüzde 96 oranında baş aşağıda sırt solda veya sağda olacak şekildedir. Bu duruş ayrıca normal doğum için uygun olan pozisyondur, İlk gebeliklerde son 1- 1,5 ayda bebek bu pozisyonu alır ve doğuma kadar böyle kalır. Normal doğumun olmazsa olmazlarından biri bebeğin duruşu ve doğum kanalına giren kısmın pozisyonudur. Doğumların yaklaşık yüzde 95-96’sı “baş geliş-baş önde” diye tabir edilen, doğum kanalına giren kısmın baş olduğu durumlardır.
Doğum başladığında bebek başının en küçük çapını leğen kemiklerinin (Pelvis kemikleri) doğum kanalının en küçük çapma uyduracak şekilde ayarlamalar yapmak için çeneyi göğsüne dayayıp, doğum kanalı boyunca yapacağı rotasyonlarla yavaş yavaş doğum kanalında ilerler. Normal doğum sürecini etkileyen birçok faktörden biri de bebeğin pozisyonu ve doğum eylemi boyunca yapması gereken bu rotasyon hareketleridir.
Vajinal doğum için başın önde gelmesi istenen bir durum olmasına karşın her zaman yetmemektedir. En ideali baş önde bebeğin yüzü annenin sırtına bakacak şekilde, yani ön tarafta bebeğin kafasının ortası olmasıdır, Oksiput anterio denilen bu durum doğumun kolaylıkla olmasını sağlayan pozisyondur. Oksiput posterior bunun tersi yani bebeğin yüzünün annenin karnına baktığı pozisyondur. Doğumun başlangıcında oksiput posterior duruş olsa da doğum ilerledikçe ya da genellikle dönüş hareketiyle oksiput anterior pozisyonuna gelir. Bebeğin pozisyonu elle yapılan muayenede bıngıldaklatına bakarak veya ultrason ile anlaşılabilir.
Doğumun ilerlemesine rağmen bazen bebek oksiput anterior pozisyonuna gelmez. Bu durumda doğum imkansız olmamakla beraber genellikle doğumun 2’inci evresi yani rahim ağzının tam açılıp bebeğin doğum kanalında ilerlediği evre uzayabilir. 2’inci evrenin çok uzadığı veya bebeğin çıkımda kaldığı durumda vakumla doğum gerçekleştirilir. Bu durumda genellikle vagende derin yırtılmalar oluşur. Bazen doğum imkânsızlaşıp bu aşamada sezaryenle doğum gerçekleştirilir. Rahmin şiddetli kasılmalarına rağmen doğum gerçekleşmezse ve zamanında sezaryene geçilmezse rahmin yırtılması gibi ciddi komplikasyonlar meydana gelir.
Oksiput posteriorun oluş nedenini bilmemekle beraber risk faktörlerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;
- İlk gebelik ve doğum olması
- Anne yaşının 35’den ileri olması
- Obezite
- Daha Önceden OP doğum Öyküsü
- Gebelik haftasının 40 üzerine olması (miad aşımı)
- 4000 gramdan büyük bebek
Baş aşağıda olmasına rağmen başın doğum kanalında ilerlemesine imkan vermeyen diğer durumlar:
- Alın geliş
- Yüz geliş
- Yüksekte düz duruş
Bu pozisyonlarda doğumu sezaryenle gerçekleştirmek gerekir.
Makat geliş
Normal doğum yapmayı isteyen ve buna motive olmuş bir anne adayı İçin bebeğinin ters olması üzücüdür. Bebeğin normal doğumu engelleyen, pozisyon bozukluklarında en sık gördüğümüz makat geliş yani önde gelen kısmının baş yerine makatın olduğu durumdur. Bu oluşumda vajinal doğum gerçekleşebilmesine rağmen gövdenin çıktıktan sonra başın takılma veya zor çıkma riski yüksek olduğu İçin günümüzde normal doğum yerine sezaryen tercih edilmektedir.
Yan geliş
Bebeğin sağda veya solda olacak şekilde rahimde yanlamasına durmasıdır. Bu pozisyonda normal doğum imkânsız olup tek doğum seçeneği sezaryendir.
Bileşik geliş
Genellikle başın yanında elin de hissedildiği bîr geliş pozisyonudur. Doğum normal sürecinde izlenebilir. Çoğu zaman bebek elini çeker ve normal bir doğum gerçekleşir.
Doğumun kolay olması için bebeğin başla gelmesinin yanında okripur anterior, yani bebeğin başı (tepesi) annenin ön tarafına, karnına bakmalı, yüzünün de omurgaya dönük olması gerekir. Bebek okriput posterior konumunda yüzü annenin ön tarafına bakar, başının arkası annenin sırtına bakmalıdır
